Κρίση; Τι είναι η κρίση;

Οποιαδήποτε κατάσταση αποδιοργάνωσης στην οποία βρίσκεται ένα άτομο!

Τα τέσσερα στάδια της κρίσης

Στην αρχή υπάρχει έκθεση σε κάποιο στρεσογόνο ερέθισμα.

-> Το άγχος αυξάνει σταδιακά.

Το άτομο για να αντιμετωπίσει το άγχος χρησιμοποιεί τεχνικές και μηχανισμούς του παρελθόντος οι οποίοι όμως δεν λειτουργούν.

-> Το άγχος αυξάνει περισσότερο και το άτομο αρχίζει να πανικοβάλλεται.

Το άτομο χρησιμοποιεί όλους τους διαθέσιμους εξωτερικούς και εσωτερικούς πόρους, δοκιμάζει εναλλακτικές οπτικές και νέες τεχνικές.

 -> Επίλυση της κρίσης.

Αν και με τις νέες τεχνικές και πόρους η κρίση δεν επιλυθεί το άτομο φτάνει σε ένα σημείο καμπής.

->  Το άτομο καταρρέει.

Τα στάδια είναι τα εξής:

1) Προκρίση (Προδρομική φάση)

2) Κρίση (Οξεία φάση)

3) Αντίδραση (Χρόνια φάση)

4) Μετακρίση (Φάση επίλυσης)

1. ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΤΑΔΙΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣΑΜΕΣΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ – ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΑΤΟΜΟΥ

Το άτομο λόγω της έντονης συναισθηματικής του κατάστασης βρίσκεται σε μεγάλο κίνδυνο για να εκδηλώσει επικίνδυνες συμπεριφορές. Στόχος είναι να μη βλάψει τον εαυτό του ή άλλους. Για αυτόν τον λόγο προβαίνουμε στην απομάκρυνση πιθανών επικίνδυνων αντικειμένων, στην αξιολόγηση των κινδύνων και στη μείωση στρεσογόνων ερεθισμάτων. Βασικός σκοπός είναι να γίνει διασύνδεση με πιο ήπιες μορφές φροντίδας και η ακούσια νοσηλεία να είναι η τελευταία επιλογή.

Μεγάλος κίνδυνος: Βίαιη συμπεριφορά, μεγάλη αναταραχή, περίεργη – αποπροσανατολισμένη συμπεριφορά, πρόσφατη βίαιη συμπεριφορά, ψευδαισθήσεις – παραισθήσεις – παράνοια.

-> Προγραμματισμός συνεδρίας το συντομότερο δυνατόν.

->Αν υπάρχει υποψία για απόπειρα αυτοκτονίας, δίνουμε τον αριθμό της γραμμής για την πρόληψη των αυτοκτονιών 1018.

->Για ακούσια νοσηλεία σε ψυχιατρική κλινική θα πρέπει να γίνει επικοινωνία με την Εισαγγελία Πρωτοδικών Καστοριάς 2467023025.

->Πιο κοντινή Ψυχιατρική Κλινική Δημοσίου Νοσοκομείου -> Ψυχιατρικό Τμήμα «Μαμάτσειο» Γενικό Νοσοκομείο Κοζάνης 2461352600.

2. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ

Η αξιολόγηση θα πρέπει απαραίτητα να εξετάζει τα σημεία υποστήριξης και πίεσης που υπάρχουν στο περιβάλλον του ατόμου, τις ιατρικές και φαρμακευτικές ανάγκες, τη χρήση ναρκωτικών και αλκοόλ στο παρόν, τα εσωτερικά και εξωτερικά μοτίβα και τους τρόπους διαχείρισης.

Σημαντικό:

• Ενημέρωση για το έκτακτο γεγονός
• Ενημέρωση αναφορικά με τις διαθέσιμες υπηρεσίες και τις μορφές υποστήριξης
• Ενημέρωση για θέματα ασφάλειας και προστασίας

Παρατήρησε – Άκου – Διασύνδεσε!

3. ΧΤΙΣΙΜΟ ΣΧΕΣΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ

 Η δημιουργία συγκεκριμένων συνθηκών με γνησιότητα, σεβασμό και αποδοχή του ατόμου απαιτείται να προσφέρονται από τον σύμβουλο, καθώς συμβάλουν στην «εγκατάσταση» της θεραπευτικής σχέσης. Πιο σημαντικά χαρακτηριστικά: η καλή βλεμματική επαφή, η μη επικριτική συμπεριφορά, η δημιουργικότητα, η ευελιξία, η θετική στάση, η ενίσχυση των μικρών κατορθωμάτων και η ανθεκτικότητα.

• Χρησιμοποίησε τα μάτια σου – για να του δώσεις την αμέριστη προσοχή σου!
• Χρησιμοποίησε τα αυτιά σου – για να ακούσεις προσεκτικά τις ανησυχίες του!
• Χρησιμοποίησε την καρδιά σου – για να φροντίσεις και να δείξεις σεβασμό!

• Προσπάθησε να βρεις ένα ήσυχο μέρος για να μιλήσετε και να ελαχιστοποιηθούν εξωτερικοί περισπασμοί.
• Μείνε κοντά στο άτομο, αλλά να κρατάς την κατάλληλη απόσταση ανάλογα με την ηλικία, το φύλο και την κουλτούρα του.
• Δείξε ότι ακούς, για παράδειγμα, κάνε νεύμα με το κεφάλι σου και επιβεβαίωνε την προσοχή σου με τον ήχο «μμμ».

• Να είσαι υπομονετικός και ήρεμος.
• Να παρέχεις βάσιμες πληροφορίες, ΑΝ έχεις. Να είσαι ειλικρινής αναφορικά με το τι γνωρίζεις και τι όχι. «Δεν γνωρίζω, αλλά θα προσπαθήσω να το μάθω αυτό για σένα».
• Μην πιέζεις κάποιον να πει την ιστορία του.
• Μη διακόπτεις κάποιον ή μην τον πιέζεις να πει την ιστορία του.
• Μη λες τη γνώμη σου για την κατάσταση του ατόμου, απλά άκου.
• Μην τον αγγίζεις, αν δεν είσαι σίγουρος ότι αρμόζει στην περίσταση.
• Μην κρίνεις αυτό που έχει ή δεν έχει κάνει, ή πώς αισθάνεται. Μην πεις …«Δεν θα πρέπει να αισθάνεσαι με αυτόν τον τρόπο».

• Δώσε τις πληροφορίες με έναν τρόπο που το άτομο μπορεί να καταλάβει – μίλα απλά.
• Αναγνώρισε πώς αισθάνονται και τις τυχόν απώλειες ή σημαντικά γεγονότα που μοιράζονται μαζί σου.
• Σεβάσου την ιδιωτικότητα. Διατήρησε την ιστορία του ατόμου εμπιστευτική, ιδίως όταν αποκαλύπτει πολύ ιδιωτικές πτυχές.
• Αναγνώρισε τις δυνάμεις των ατόμων και τους τρόπους με τους οποίους έχουν βοηθήσει τον εαυτό τους.

• Μην επινοείς πράγματα που δε γνωρίζεις.
• Μη χρησιμοποιείς ιδιαιτέρως τεχνικούς όρους.
• Μην αναφέρεις σε κάποιον την ιστορία άλλου ατόμου.
• Μη μιλάς για τα δικά σου προβλήματα.
• Μη δίνεις ψεύτικες υποσχέσεις ή ψευδείς διαβεβαιώσεις.
• Μην αισθάνεσαι ότι πρέπει να προσπαθήσεις να λύσεις όλα τα προβλήματά του ατόμου αντ’ αυτού.
• Μη στερείς τη δύναμή του ατόμου ή την αίσθησή του να είναι σε θέση να φροντίσει τον εαυτό του.

4. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΥΡΙΑΡΧΩΝ – ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ/ΤΑΣΗΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΚΟΥ ΙΔΕΑΣΜΟΥ

Επικεντρώνεσαι στα τρέχοντα προβλήματα του ατόμου, τα οποία είναι συχνά αυτά που προκάλεσαν την κρίση. Να διασαφηνιστεί τι ακριβώς συνέβη στη ζωή του ατόμου και τον οδήγησε στο να ζητήσει βοήθεια στο παρόν. «Γιατί τώρα;».

• Διερεύνηση του εκλυτικού παράγοντα της κρίσης  (Αιτία πρόκλησης)
• Οργάνωση προβλημάτων με σειρά προτεραιότητας με την ανάδειξη αυτών που μπορούν να «δουλευτούν» πρώτα.
• Αντίληψη και αξιολόγηση των τρόπων διαχείρισης προβλημάτων του ατόμου και πιθανή τροποποίησή τους.

5. ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ/ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ

Στόχος να εκφράσει συναισθήματα, να εκτονωθεί, να θεραπευτεί και να εξηγήσει την ιστορία του/της σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση κρίσης.

Τεχνικές: Ενεργητική ακρόαση, όπως η αναδιατύπωση των λεγομένων, η αντανάκλαση συναισθημάτων και η χρήση διερευνητικών ερωτήσεων. Χρήση προκλητικών απαντήσεων οι οποίες εάν χρησιμοποιηθούν κατάλληλα, βοηθούν το άτομο να «μαλακώσει» τις δυσπροσαρμοστικές πεποιθήσεις του και να εξετάσει εναλλακτικούς τρόπους συμπεριφοράς.

6. ΔΗΜΟΥΡΓΙΑ – ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΝΕΩΝ ΣΤΑΤΗΓΙΚΩΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ

Προαπαιτούμενο να δουλέψει και να βιώσει ποικίλα συναισθήματα, ώστε να μπορέσει να αποκαταστήσει μια σχετική συναισθηματική ισορροπία. Αρχίζουν να διερευνώνται επιλογές, όπως είναι η σύναψη συμφωνίας μη διάπραξης απόπειρας αυτοκτονίας ή η σύντομη νοσηλεία για την προστασία της ασφάλειας του ατόμου ή να συζητήσουν εναλλακτικές λύσεις για την ανεύρεση προσωρινής κατοικίας· ή να εξετάσουν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των διαφόρων προγραμμάτων για τη θεραπεία της χημικής εξάρτησης (όπου υπάρχει). Οι εναλλακτικές λύσεις προτιμότερο να παράγονται μαζί με τον ωφελούμενο. Εξέταση του τρόπου που έχει αντιμετωπίσει την κρίση στο παρελθόν. Δεν χρειάζονται πολλές επιλογές, αλλά κατάλληλες επιλογές, ρεαλιστικές για την κατάστασή τους. Στις εναλλακτικές λύσεις μπορούν να ενταχθούν και τα περιβαλλοντικά υποστηρικτικά συστήματα του ατόμου, δηλαδή οι  άνθρωποι που του είναι γνωστοί από το παρόν ή το παρελθόν και μπορεί να νοιάζονται για το τι του συμβαίνει (π.χ. ένα άτομο που θα είναι πρόσωπο αναφοράς και με το οποίο ο ειδικός θα μπορεί να επικοινωνήσει κατευθείαν σε περίπτωση που το άτομο βρεθεί σε κατάσταση αποδιοργάνωσης κ.ά.).

7. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗ – ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ

 • Απομάκρυνση των μέσων αυτοκαταστροφής – μπορούν να αξιοποιηθούν οι γονείς ή οι σημαντικοί άλλοι στην αφαίρεση όλων των θανάσιμων μέσων και στη δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντα χώρου.

• Διαπραγμάτευση της ασφάλειας – ορισμός χρονικών διαστημάτων κατά τη διάρκεια των οποίων το άτομο θα συμφωνήσει να διατηρήσει και να προστατεύει την ασφάλειά του.

• Μελλοντικοί σύνδεσμοι – προγραμματισμός των τηλεφωνικών κλήσεων, των επακόλουθων κλινικών συναντήσεων και εκδηλώσεων στις οποίες το άτομο θα προσβλέπει.

• Μείωση του άγχους και της απώλειας ύπνου – μπορεί να ενδείκνυται η χρήση φαρμακευτική αγωγής σε ανήσυχα άτομα, αλλά απαιτείται η προσεκτική παρακολούθησή της.

• Μείωση της απομόνωσης – οι φίλοι, η οικογένεια, οι γείτονες πρέπει να κινητοποιηθούν για να διατηρήσουν συνεχή επαφή με τους νέους που βρίσκονται σε κρίση.

• Νοσηλεία – μια αναγκαία παρέμβαση αν ο κίνδυνος παραμένει αμείωτος και το άτομο δεν είναι σε θέση να εγγυηθεί για την ασφάλειά του.

8. FOLLOW UP ΓΙΑ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ – ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗ ΔΕΣΜΕΥΣΗΣ

Συμφωνία για επακόλουθη συνάντηση με σκοπό να διασφαλιστεί ότι η κρίση βρίσκεται στο στάδιο της επίλυσης και για αξιολόγηση της κατάστασης μετά την κρίση. Στο follow up ο ειδικός αξιολογεί:

• Τη φυσική κατάσταση του ατόμου (π.χ. συνθήκες υγιεινής, ύπνου, διατροφής)

• Τη γνωστική κυριαρχία του ατόμου σε σχέση με τον εκλυτικό παράγοντα της κρίσης (Έχει το άτομο καλύτερη κατανόηση αναφορικά με το τι συνέβη και γιατί συνέβη;)

• Τη συνολική λειτουργικότητα της ζωής του ατόμου, συμπεριλαμβανομένου του κοινωνικού, πνευματικού, επαγγελματικού και ακαδημαϊκού τομέα

• Την πρόοδο της τρέχουσας θεραπείας και την ικανοποίηση του ατόμου σε σχέση με αυτή

• Την εξέταση της τυχόν ύπαρξης πιεστικών παραγόντων, καθώς και του τρόπου διαχείρισής τους

• Την ανάγκη για ενδεχόμενες παραπομπές (π.χ. για ζητήματα στέγασης ή νομικής ή  ιατρικής φύσης)